Cảnh báo: 9 tác hại nghiêm trọng của mất ngủ đến sức khỏe của bạn

Ngủ là nhu cầu thiết yếu của mỗi chúng ta, mất ngủ có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe. Khi chúng ta ngủ, các cơ quan sẽ thư giãn để tái tạo lại năng lượng, giúp giải phóng bộ não, loại bỏ căng thẳng, mệt mỏi, tăng cường trí nhớ. Do đó, mất ngủ ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe tinh thần và thể chất của mỗi người. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho các bạn câu trả lời về tại sao lại mất ngủ, tác hại của mất ngủ thế nào.

Tại sao lại mất ngủ?

Mất ngủ là tình trạng rối loạn giấc ngủ do nhiều nguyên nhân, có thể từ yếu tố bên ngoài và yếu tố bên trong. Các lý do mất ngủ thường gặp như:

• Tuổi tác: melatonin-hormone quan trọng giúp điều hòa giấc ngủ sẽ giảm dần theo tuổi tác. Người già có sự suy giảm melatonin kết hợp với việc thường sử dụng nhiều thuốc làm tăng nguy cơ mất ngủ so với người trẻ tuổi.
• Các vấn đề tâm lý: áp lực căng thẳng trong học hành, công việc hoặc bị sang chấn tâm lý, gặp cú sốc nặng (ly hôn, người thân mất..) là những nguyên nhân mất ngủ phổ biến.
• Đi ngủ không đúng giờ: những người ngủ trưa nhiều, tối ngủ chưa đúng giờ, hay sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, ăn quá nhiều vào buổi tối… cũng khó đi vào giấc ngủ hơn.
• Thay đổi nhịp sinh học: đi du lịch, di chuyển sang một nước khác trái múi giờ, hay làm việc theo ca cũng có thể dẫn tới mất ngủ. 
• Bệnh lý: một số bệnh lý đau mãn tính như đau xương khớp, trào ngược dạ dày thực quản, bệnh tim mạch, hen suyễn, người đang bị chấn thương cũng thường mất ngủ.
• Chất kích thích: sử dụng các chất kích thích như caffeine (trà, cà phê), nicotine trong thuốc lá, rượu, bia vào buổi chiều muộn hoặc tối khiến khó đi vào giấc ngủ hơn.

9 tác hại nghiêm trọng của mất ngủ đến sức khỏe

Mệt mỏi là tác hại dễ thấy khi mất ngủ

Mất ngủ hay ngủ ít đều ảnh hưởng tới sức khỏe và sự tập trung. Đặc biệt tình trạng mất ngủ lâu ngày bộ não sẽ có những phản ứng tiêu cực dẫn tới mệt mỏi thậm chí suy nhược thần kinh. Giấc ngủ giúp chúng ta hồi phục lại năng lượng sau một ngày hoạt động. Mất ngủ khiến cho tinh thần không tỉnh táo, thường xuyên thấy buồn ngủ, cơ thể mệt mỏi, dễ cáu gắt, tâm trạng không ổn định làm ảnh hưởng tới công việc, năng suất lao động.

Mất ngủ làm tăng nguy cơ trầm cảm

Qua theo dõi của các nhà nghiên cứu, trên bệnh nhân mất ngủ triền miên có xu hướng trầm cảm và trầm cảm nặng hơn so với người bình thường. Mất ngủ vừa là dấu hiệu, vừa là yếu tố khởi phát cũng như kéo dài trầm cảm. Mất ngủ mãn tính gây mệt mỏi, tâm trạng giảm sút làm cho chúng ta khó khăn hơn khi đối mặt với các áp lực từ cuộc sống. Ngoài ra mất ngủ lâu dài theo thời gian còn kéo theo sự thay đổi chất dẫn truyền thần kinh serotonin trong não, thiếu hụt serotonin là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây trầm cảm. 

Trầm cảm cũng là một bệnh lý phức tạp, mới đầu có thể chỉ là những triệu chứng buồn bã, ủ rũ, lâu dài tiến đến tuyệt vọng, thất vọng tự ti về bản thân, dễ kích động, trầm trọng hơn là ý nghĩ muốn tự tử. Những người bị trầm cảm cũng thường xuyên bị mất ngủ, mối quan hệ này tạo ra một vòng luẩn quẩn khiến bệnh nhân dễ rơi vào rối loạn, không thể xác định được phương pháp điều trị.Tuy nhiên khi giải quyết các vấn đề về giấc ngủ thì có thể giúp cải thiện triệu chứng trầm cảm.

Mất ngủ gây hiện tượng sương mù não

Sương mù não là một tình trạng rối loạn chức năng nhận thức, không phải là bệnh mà là một vấn đề sức khỏe do một tình trạng sức khỏe khác gây ra. Sương mù não được đặc trưng bởi các dấu hiệu lú lẫn, hay quên, thiếu tập trung, tinh thần không minh mẫn, giảm nhận thức. Điều này có thể do làm việc quá sức, thiếu ngủ, căng thẳng, thiếu hụt hormone quyết định tâm trạng, năng lượng và sự tập trung. Theo Đông y, nguyên nhân gây ra các triệu chứng sương mù não do bệnh lâu ngày hoặc các bệnh truyền nhiễm gây tổn thương các tạng phủ tâm và thận. Khi tâm thận không khỏe làm khí huyết hư hại, thần khí giảm sút, não tủy không được nuôi dưỡng đầy đủ. 

Mất ngủ triền miên dẫn đến lo lắng căng thẳng, tổn hại các tế bào thần kinh, giảm lưu thông máu não gây thiếu máu não, hay quên, tinh thần không tỉnh táo có thể dẫn tới nguy cơ sương mù não.

Mất ngủ làm bạn tăng cân?

Ngủ không đủ hay mất ngủ khiến chúng ta cần nhiều năng lượng để hoạt động khiến bạn cảm thấy thèm ăn, khó kiểm soát cơn thèm ăn dẫn tới thừa cân, béo phì. Ngoài ra, tình trạng rối loạn giấc ngủ cũng liên quan đến sự thiếu hụt hormone leptin và gia tăng ghrelin. Ghrelin hay còn gọi là “hormone đói”, nó kích thích sự thèm ăn còn leptin được sản xuất bởi các tế bào mỡ của cơ thể. Sự gia tăng ghrelin và giảm leptin khiến cơ thể ăn nhiều nhưng lại giảm khả năng tiêu hao mỡ khiến dư thừa mỡ, tăng cân. 

Mất ngủ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới chuyện “chăn gối”

Theo các chuyên gia, mất ngủ không chỉ làm giảm sút sức khỏe, tâm lý mà còn ảnh hưởng tới chức năng tình dục cả nam và nữ. Lâu ngày mất ngủ làm não bộ mất đi khả năng kiểm soát đối với hoạt động tình dục. Ngoài ra thiếu ngủ và căng thẳng còn khiến cơ thể tăng sản sinh cortisol, một hormone quan trọng có khả năng chống lại stress và kiểm soát căng thẳng. Nồng độ cortisol tăng cao trong cơ thể có khả năng khiến giảm tiết testosterone, một hormone đóng vai trò trong tình dục ở cả nam và nữ. Đối với phái nữ, tình trạng mất ngủ còn gây ra tình trạng khô hạn, làm giảm ham muốn tình dục.

Hệ miễn dịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi bạn mất ngủ

Qua các nghiên cứu chuyên sâu về giấc ngủ, người ta nhận thấy rõ ràng giấc ngủ và hệ miễn dịch có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Mất ngủ là một trong những tác nhân dẫn tới mất sự cân bằng hệ miễn dịch, ảnh hưởng tới sức khỏe. Giấc ngủ giúp cơ thể chúng ta giải phóng các cytokine đóng vai trò trong các phản ứng viêm. Thiếu ngủ làm giảm sản xuất các cytokine, các kháng thể và tế bào miễn dịch (tế bào lympho), làm suy giảm hệ miễn dịch. Melatonin vừa là một hormone điều hòa giấc ngủ vừa có khả năng chống lại căng thẳng do viêm, nó cũng bị giảm sản xuất khi mất ngủ. Suy giảm miễn dịch và mất ngủ là hai yếu tố tác động lẫn nhau, vì vậy chúng ta nên cố gắng đảm bảo chất lượng giấc ngủ và chế độ dinh dưỡng hợp lý để hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Mất ngủ làm đẩy nhanh quá trình lão hóa da

Tình trạng lão hóa da do mất ngủ đang ngày một tăng và khó khắc phục hơn. Mất ngủ ảnh hưởng tới khả năng giữ ẩm, phục hồi và tái sinh của làn da. Thiếu ngủ cũng làm tăng hormone cortisol khiến da nám, sạm, dễ nổi mụn hơn. Ngủ không đủ còn gây ra các vấn đề về da liên quan đến miễn dịch. Hệ miễn dịch suy giảm trong mất ngủ có thể dẫn tới các bệnh về da như vẩy nến và eczema. Chất lượng giấc ngủ kém có thể tăng tốc độ và dấu hiệu lão hóa da, giảm khả năng tự hồi phục, khiến da giảm độ đàn hồi, sắc tố da không đồng đều.

Các bệnh lý nghiêm trọng khác có thể bắt đầu từ mất ngủ

Thiếu ngủ hệ thần kinh giao cảm hoạt động nhiều hơn, mạch máu co lại, tăng huyết áp, tạo thêm nhiều áp lực cho tim, tác động xấu tới hệ tim mạch. Ngoài ra mất ngủ còn liên quan đến béo phì, những người thiếu ngủ thường có xu hướng thèm ăn, dẫn tới bệnh lý tim mạch, đặc biệt là nhồi máu cơ tim.    

Một nghiên cứu khác cho thấy mất ngủ cũng làm gia tăng nguy cơ ung thư. Bởi vì hormone melatonin có thể chống lại sự tăng trưởng của tế bào ung thư lại bị giảm sản xuất ở bệnh nhân mất ngủ.

Mất ngủ tăng nguy cơ đột quỵ

Tăng huyết áp, mất ngủ, đột quỵ tạo ra một vòng tròn bệnh lý đeo bám người bệnh. Hiện nay đột quỵ đang có xu hướng gia tăng ở người trẻ tuổi. Chưa có các cơ chế cụ thể ở mối liên quan trực tiếp giữa mất ngủ và đột quỵ. Tuy nhiên thông qua gián tiếp, mất ngủ làm ảnh hưởng tới sức khỏe tim mạch, suy nhược thần kinh, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra mất ngủ gây stress, lo âu, căng thẳng làm tăng sinh quá mức các gốc tự do. Khi nồng độ các gốc tự do tăng cao, chúng tấn công mạch máu não, thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa hoặc huyết khối làm xảy ra tình trạng đột quỵ.

Mất ngủ tưởng chừng như là một vấn đề nhỏ nhưng lại âm thầm gây ra nhiều tác hại tới sức khỏe của chúng ta. Qua bài viết này hy vọng các bạn có thể hiểu thêm những tác hại của mất ngủ, từ đó chúng ta nên phòng tránh và điều trị kịp thời mất ngủ.